چاپ افست چیست؟ معرفی کامل تکنولوژی چاپ افست

چاپ افست یکی از رایج ترین و پرکاربردترین روش های چاپ است که در بسیاری از صنایع مختلف از جمله چاپ کتاب، کاتالوگ، بروشور، بسته بندی و تبلیغات استفاده می شود. این تکنولوژی به دلیل کیفیت بالا، هزینه مناسب و توانایی چاپ حجم بالا، برای پروژه های تجاری و صنعتی بسیار محبوب است. در این مقاله، به بررسی دقیق فرآیند چاپ افست، مزایا، کاربردها و تفاوت های آن با دیگر روش های چاپ می پردازیم.

چاپ افست

چاپ افست چیست؟

چاپ افست به تکنولوژی چاپی گفته می شود که در آن تصویر یا متن از روی صفحه فلزی به یک سیلندر لاستیکی منتقل می شود و سپس بر روی کاغذ یا مواد چاپی دیگر چاپ می شود. این روش به دلیل کیفیت بالای چاپ و توانایی تولید تعداد زیادی نسخه با هزینه ای معقول، برای کارهای چاپی با تیراژ بالا مناسب است.

تاریخچه چاپ افست

چاپ افست یکی از روش های اصلی چاپ است که تاریخچه اش به قرن 15 میلادی و اختراع چاپ با حروف متحرک توسط گوتنبرگ برمی گردد. اما چاپ افست به شکلی که امروز می شناسیم، در اوایل قرن 20 و توسط آرتور براون در انگلستان شکل گرفت. او برای اولین بار از غلتک لاستیکی برای انتقال جوهر استفاده کرد که این نوآوری باعث بهبود کیفیت چاپ و سرعت بیشتر شد. چند دهه بعد، با پیشرفت هایی مانند چاپ چهار رنگی (CMYK)، افست به یکی از انتخاب های اصلی برای چاپ رنگی و با کیفیت بالا تبدیل شد.

انواع چاپ افست

چاپ افست یک روش چاپی محبوب برای تولید تیراژ بالا و با کیفیت است. این نوع چاپ به ویژه در صنعت چاپ کتاب، مجلات، کاتالوگ ها، بسته بندی ها و دیگر محصولات چاپی استفاده می شود. چاپ افست می تواند در انواع مختلفی انجام شود که هر کدام ویژگی ها و کاربردهای خاص خود را دارند. در ادامه انواع مختلف چاپ افست را بررسی می کنیم:

انواع روش های چاپ افست

چاپ افست ورق
چاپ افست ورق برای چاپ روی ورق های جداگانه از کاغذ یا مواد دیگر استفاده می شود. این روش معمولاً برای پروژه های چاپی با تیراژ کم تا متوسط و با نیاز به کیفیت بالا مناسب است.
ویژگی ها و کاربردها
- چاپ هر ورق به طور جداگانه.
- مناسب برای چاپ کتاب ها، کاتالوگ ها، بروشورها و کارت های ویزیت.
-  دقت بالای رنگ و جزئیات.
از این روش چاپ بیشتر برای کتاب های جلد نرم، کاتالوگ های تبلیغاتی و مجلات استفاده می شود.
چاپ افست رول
در این نوع چاپ، کاغذ به صورت رول به دستگاه چاپ تغذیه می شود. این نوع چاپ معمولاً برای پروژه های چاپی با تیراژ بالا و به ویژه برای چاپ روزنامه ها و مجلات استفاده می شود.
ویژگی ها و کاربردها
- استفاده از کاغذهای رول به جای ورق های جداگانه.
- سرعت بالا و مناسب برای تولید تیراژ بالا.
- هزینه های پایین در تیراژ بالا.
از این نوع چاپ بیشتر برای روزنامه ها، مجلات و کتاب های تیراژ بالا استفاده می شود.
چاپ افست UV
چاپ افست UV به چاپ هایی اطلاق می شود که در آن از جوهرهایی استفاده می شود که تحت تابش نور UV خشک می شوند. این نوع چاپ به ویژه در تولید چاپ های با کیفیت بالا و مقاوم در برابر خراش و تغییر رنگ کاربرد دارد.
ویژگی ها و کاربردها
- استفاده از جوهرهای مخصوص که با نور UV خشک می شوند.
- مقاومت بالای چاپ در برابر خراش، رطوبت و نور.
- خشک شدن سریع و افزایش سرعت تولید.
از این نوع چاپ برای بسته بندی های مقاوم، کاتالوگ ها و جعبه های لوکس که نیاز به مقاومت بالا دارند، استفاده می شود.
چاپ افست دیجیتال
چاپ افست دیجیتال ترکیبی از روش های چاپ افست و چاپ دیجیتال است. در این روش، تصاویر به طور دیجیتالی به دستگاه های چاپ ارسال می شود و به صورت افست چاپ می شوند.
ویژگی ها و کاربردها
- امکان تولید تعداد کمی نسخه با سرعت بالا.
- امکان ویرایش سریع تصاویر و اصلاحات قبل از چاپ.
- مناسب برای تیراژ کم یا متغیر.
از این نوع چاپ بیشتر در چاپ های سفارشی یا پروژه های کوچک مانند کتاب های سفارشی یا کارت های شخصی استفاده می شود.

انواع روش های چاپ افست

چاپ افست در دو طرف
این نوع چاپ به چاپ دو طرفه اشاره دارد که در آن کاغذ در یک عملیات به دو طرف چاپ می شود. این روش برای صرفه جویی در کاغذ و افزایش کارایی مفید است.
ویژگی ها و کاربردها
- چاپ دو طرفه به طور همزمان یا در دو مرحله.
- صرفه جویی در هزینه های کاغذ.
- دقت بالا و کیفیت در هر دو طرف چاپ.
از چاپ افست در دو طرف برای چاپ کتاب ها، مجلات دوطرفه و بروشورها که نیاز به چاپ دوطرفه دارند، استفاده می شود.
چاپ افست خطی
در این نوع چاپ از نوعی چاپ افست که به آن چاپ برجسته یا Letterpress نیز گفته می شود، استفاده می شود. در این روش، سطوح برجسته جوهر چاپ را منتقل می کنند.
ویژگی ها و کاربردها
- ایجاد اثری برجسته روی سطح چاپ.
- کیفیت و جذابیت ویژه برای چاپ های خاص.
- استفاده از جوهرهای خاص برای برجسته سازی.
این نوع چاپ برای دعوت نامه ها، کارت های عروسی و چاپ های خاص با اثر برجسته استفاده می شود

کاربردهای چاپ افست

چاپ افست در طیف وسیعی از صنایع کاربرد دارد. برخی از مهم ترین کاربردهای آن عبارتند از:
- چاپ کتاب: چاپ افست برای چاپ کتاب با تیراژ بالا انتخاب مناسبی است زیرا می تواند رنگ ها و جزئیات را با دقت بالایی چاپ کند.
- چاپ کاتالوگ ها و بروشورها: این روش برای چاپ بروشورها، کاتالوگ ها و دیگر مواد تبلیغاتی با کیفیت بالا و تیراژ زیاد بسیار مناسب است.
- چاپ بسته بندی: چاپ افست در تولید بسته بندی های مقوایی و کارتن های با کیفیت بالا و رنگ های دقیق نیز استفاده می شود.
- چاپ پوستر و تبلیغات: برای تولید پوسترهای تبلیغاتی و دیگر انواع تبلیغات محیطی، چاپ افست انتخاب ایده آلی است.

مراحل چاپ افست

فرآیند چاپ افست شامل چندین مرحله است که در اینجا به بررسی گام به گام این مراحل خواهیم پرداخت.
- طراحی و صفحه آرایی: اولین مرحله در چاپ افست، طراحی و صفحه آرایی است. در این مرحله، طراحان گرافیک طرح های مختلفی برای محتوای چاپی (مانند کتاب، کاتالوگ، بروشور و غیره) آماده می کنند. این طراحی ها باید به طور دقیق و با دقت بالای رنگ ها و جزئیات انجام شوند.
- ساخت صفحات چاپ (پلیت): در این مرحله، طراحی هایی که در مرحله قبل انجام شده، روی صفحات فلزی یا پلیت های مخصوص چاپ منتقل می شود. برای هر رنگ (در سیستم رنگی CMYK به چهار رنگ اصلی نیاز داریم: سیاه، آبی، قرمز، زرد)، یک صفحه فلزی جداگانه آماده می شود.
- آماده سازی دستگاه چاپ: در این مرحله، صفحات فلزی یا پلیت ها به دستگاه چاپ افست منتقل می شوند. این دستگاه ها به طور خاص برای انتقال جوهر به کاغذ طراحی شده اند. در این مرحله، کاغذ یا دیگر مواد چاپی (مانند مقوا یا پلاستیک) برای چاپ آماده می شود. همچنین جوهرهای رنگی نیز در دستگاه چاپ بارگذاری می شوند.

مراحل چاپ افست

- انتقال تصویر به سیلندر لاستیکی: در چاپ افست، فرآیند انتقال تصویر از صفحه فلزی به سطح چاپی به صورت غیرمستقیم انجام می شود. اولین انتقال تصویر از صفحه فلزی به یک سیلندر لاستیکی صورت می گیرد.
- انتقال تصویر به کاغذ: در این مرحله، سیلندر لاستیکی که تصویر را از صفحه فلزی دریافت کرده است، آن را به سطح چاپی (کاغذ یا هر ماده چاپی دیگر) منتقل می کند. این فرآیند به طور دقیق و با دقت بالا انجام می شود تا تصویر یا متن به بهترین شکل روی کاغذ چاپ شود.
- خشک کردن و تکمیل فرآیند چاپ: پس از انتقال جوهر به سطح چاپی، باید اجازه داده شود که جوهر خشک شود. برخی از دستگاه ها از خشک کن های ویژه ای برای تسریع در فرآیند خشک کردن جوهر استفاده می کنند. بعد از خشک شدن جوهر، چاپ به پایان می رسد و مراحل تکمیلی مانند برش، صحافی یا بسته بندی انجام می شود.

مزایای چاپ افست برای کسب و کارها

- کیفیت بالا: چاپ افست به دلیل دقت و وضوح بالای تصویر و متن، معمولاً برای چاپ کارهایی که نیاز به جزئیات دقیق دارند، مانند کتاب ها و کاتالوگ ها، انتخاب اول است.
- صرفه جویی در هزینه برای تیراژ بالا: یکی از مزایای اصلی چاپ افست این است که هرچه تیراژ بالاتر باشد، هزینه هر نسخه چاپی کاهش می یابد. این ویژگی چاپ افست را برای پروژه های تجاری با تیراژ بالا بسیار مقرون به صرفه می سازد.
- انعطاف پذیری در استفاده از مواد مختلف: چاپ افست قابلیت چاپ روی انواع مختلف مواد از جمله کاغذ، مقوا، پلاستیک و حتی فلز را دارد.
- دقت در رنگ ها: این روش به دلیل استفاده از سیستم رنگی CMYK (آبی، قرمز، زرد و مشکی) دقت رنگ بالایی دارد و نتیجه نهایی رنگ ها دقیق و متناسب با طراحی اولیه است.

معایب چاپ افست

چاپ افست با وجود مزایای زیادی که دارد، دارای معایبی نیز است که ممکن است برای برخی از پروژه  ها یا شرایط خاص مناسب نباشد. برخی از معایب چاپ افست عبارتند از:
- هزینه بالا برای تیراژ کم: در چاپ افست، هزینه های ثابت مانند راه اندازی دستگاه و تنظیمات اولیه وجود دارد که برای تیراژهای کم به شدت قابل توجه می  شود.
- زمانبر بودن راه  اندازی: برای هر پروژه چاپ افست، ابتدا باید دستگاه ها و فرم ها راه اندازی شوند. این فرآیند به زمان زیادی نیاز دارد، به ویژه در چاپ  های پیچیده یا تیراژهای بالا.
- محدودیت در چاپ روی مواد خاص: چاپ افست بیشتر برای چاپ روی کاغذ مناسب است و برای چاپ روی مواد غیر کاغذی (مانند پلاستیک یا فلز) محدودیت هایی دارد.

معایب چاپ افست

- نیاز به فرم های چاپی: در چاپ افست، به فرم های چاپی نیاز است که برای هر طراحی جدید باید ساخته شوند. این فرآیند خود هزینه  بر است و اگر نیاز به تغییرات در طراحی داشته باشید، ممکن است نیاز به ساخت فرم  های جدید باشد.
- آلودگی زیست محیطی: در فرآیند چاپ افست از جوهرهایی استفاده می شود که می توانند بر محیط زیست تاثیر منفی بگذارند.
- محدودیت در دقت جزئیات برای طرح های پیچیده: در مقایسه با چاپ دیجیتال، چاپ افست ممکن است نتواند تمام جزئیات دقیق و ظریف طرح ها را با کیفیت یکسان بازتولید کند، به ویژه اگر طرح بسیار پیچیده یا دارای جزئیات ریز باشد.
- هزینه اضافی برای تغییرات بعد از چاپ: اگر نیاز به تغییرات در طرح یا اصلاحات پس از شروع فرآیند چاپ باشد، هزینه های اضافی برای تغییر فرم ها و تنظیمات ایجاد خواهد شد.

تفاوت چاپ افست با چاپ دیجیتال

چاپ افست و چاپ دیجیتال هرکدام یک روش چاپ هستند که ویژگی ها و مزایای خاص خود را دارند. این دو روش تفاوت های مهمی در فرآیند چاپ، هزینه، کیفیت و کاربردهای مختلف دارند.

ویژگی چاپ افست چاپ دیجیتال
فرآیند چاپ استفاده از صفحات فلزی برای انتقال تصویر به سطح چاپی انتقال مستقیم تصویر از فایل دیجیتال به سطح چاپی
کیفیت چاپ کیفیت بسیار بالا و دقت رنگ و جزئیات زیاد کیفیت کمتر نسبت به افست، مناسب برای چاپ سریع
هزینه  مناسب برای تیراژ بالا، هزینه اولیه بالا برای تنظیم دستگاه هزینه بالاتر برای تیراژ کم، بدون نیاز به صفحات فلزی
سرعت چاپ زمان بر تر برای تیراژ زیاد به دلیل نیاز به تنظیمات و آماده سازی صفحات سریع تر برای تیراژ کم و تحویل فوری
کاربرد مناسب برای تیراژ بالا مثل کتاب ها، کاتالوگ ها، بسته بندی ها و ... مناسب برای تیراژ کم، چاپ سریع و چاپ سفارشی
هزینه نهایی هزینه پایین تر در تیراژ بالا هزینه بالاتر در تیراژ کمتر

تفاوت چاپ افست و چاپ هولوگرام

چاپ افست و چاپ هولوگرام دو روش کاملاً متفاوت چاپ هستند که هر کدام کاربردها و ویژگی های خاص خود را دارند. در اینجا به تفاوت های کلیدی این دو روش می پردازیم.
- چاپ افست: برای چاپ تصاویر دو بعدی با کیفیت بالا روی کاغذ یا مواد صاف استفاده می شود. مناسب برای تیراژ بالا و کاربردهای عمومی مانند کتاب ها و بروشورها. این روش سریع و مقرون به صرفه است، اما تنها تصاویر ثابت و تخت ایجاد می کند.
- چاپ هولوگرام: برای ایجاد تصاویر سه بعدی و تغییرپذیر با زاویه دید استفاده می شود. معمولاً برای امنیت و جلوگیری از جعل (مثل روی بسته بندی محصولات و کارت های اعتباری) به کار می رود. این روش گران تر و پیچیده تر است، اما ویژگی های خاصی مانند تغییرات بصری دارد.

چاپ افست چه ویژگی هایی دارد؟

- کیفیت بالا: چاپ افست به دلیل دقت بالای آن در انتقال تصویر، کیفیت بسیار خوبی دارد. تصاویری که با این روش چاپ می شوند، دارای وضوح بالا و رنگ های شفاف هستند.
- مقرون به صرفه برای تیراژ بالا: این روش بیشتر برای چاپ در تیراژ بالا به صرفه است، زیرا هزینه آماده سازی و تولید صفحات اولیه نسبتاً زیاد است، اما در حجم های زیاد، هزینه هر چاپ به شدت کاهش می یابد.
- انعطاف پذیری در انواع مواد چاپی: چاپ افست می تواند روی انواع مختلف کاغذ، مقوا، پلاستیک و حتی فلز انجام شود.
- پایداری رنگ: جوهرهای مورد استفاده در چاپ افست باعث می شوند رنگ ها پایدار و دقیق باقی بمانند و در طول زمان تغییر نکنند.
- سرعت بالا: این روش نسبت به بسیاری از روش های دیگر چاپ، سرعت بالایی دارد و می تواند در مدت زمان کوتاهی حجم زیادی از کتب، بروشورها یا هر نوع چاپی دیگر را تولید کند.
 دقت در جزئیات: چاپ افست می تواند جزئیات ریز و نازک را به خوبی منتقل کند، بنابراین برای چاپ تصاویر پیچیده و طراحی های گرافیکی مناسب است.

چند رنگ می توان با چاپ افست چاپ کرد؟

در چاپ افست، به طور معمول از چهار رنگ اصلی برای تولید تصاویر رنگی استفاده می شود که به آن ها چاپ چهار رنگ یا CMYK گفته می شود. این چهار رنگ عبارتند از:
- Cyan (آبی)
- Magenta (قرمز)
- Yellow (زرد)
- Black (سیاه)

رنگ های مورد استفاده در چاپ افست

این چهار رنگ به طور ترکیبی می توانند میلیون ها رنگ مختلف را تولید کنند. به این معنا که از ترکیب این چهار رنگ اصلی می توان تمام رنگ ها و سایه ها را به طور دقیق چاپ کرد. این روش به دلیل اقتصادی بودن و دقت بالایی که دارد، استاندارد اصلی در چاپ افست است.
در چاپ افست آیا می توان از بیشتر از چهار رنگ استفاده کرد؟
بله، در بعضی موارد خاص، می توان از بیش از چهار رنگ استفاده کرد. این کار معمولاً زمانی انجام می شود که نیاز به دقت رنگ بسیار بالاتر یا رنگ های خاص وجود داشته باشد. این روش به عنوان چاپ چند رنگ شناخته می شود.

هنگام سفارش چاپ افست باید به چه مواردی دقت کنیم؟

- انتخاب کاغذ: نوع و گرماژ مناسب برای پروژه (گلاسه، مات، ضخامت کاغذ).
- چاپ یک رو یا دو رو: بسته به نیاز پروژه، تصمیم بگیرید.
- سیستم رنگی (CMYK یا Pantone): برای رنگ های دقیق یا خاص، Pantone بهتر است.
- رزولوشن فایل ها: فایل ها باید حداقل 300 dpi باشند برای کیفیت بالا.
- حاشیه ها و خط برش: استفاده از "Bleed" و رعایت "safe zone" برای جلوگیری از برش اشتباه.
- تعداد چاپ: در تیراژ بالا، چاپ افست مقرون به صرفه است.
- پوشش و پایان کار: انتخاب پوشش های براق یا مات برای دوام بیشتر.
- زمان تحویل: بررسی زمان تحویل پروژه و نیاز به تست نمونه.

حداقل تیراژ چاپ افست چقدر است؟

حداقل تیراژ چاپ افست معمولاً 100 نسخه یا بیشتر است. این عدد به دلیل هزینه های بالا برای آماده سازی صفحات چاپ (مانند تهیه صفحات زینک و تنظیم دستگاه ها) به صرفه تر است. هرچه تیراژ بیشتر باشد، هزینه هر واحد کاهش می یابد.
برای تیراژهای کمتر از این تعداد، روش های چاپ دیجیتال می توانند گزینه ی بهتری باشند، زیرا هزینه های آماده سازی در چاپ دیجیتال پایین تر است و به صرفه تر برای چاپ های کم تیراژ (مثلاً کمتر از 100 نسخه) می باشد.

هزینه های چاپ افست و عواملی که بر قیمت تاثیر می گذارد!

هزینه  های چاپ افست به مجموعه عواملی بستگی دارند که هر کدام می  توانند تأثیر زیادی بر قیمت نهایی داشته باشند. برخی از عوامل مهم که بر هزینه  های چاپ افست تأثیر می  گذارند را در پایین آورده ایم:
- تعداد چاپ: هرچه تعداد تیراژ چاپ بالاتر باشد، هزینه هر واحد کاهش پیدا می  کند. در چاپ افست، هزینه  های ثابت مانند راه  اندازی دستگاه چاپ تقسیم بر تعداد نسخه  ها می  شود، بنابراین تیراژ بالا می  تواند باعث کاهش هزینه  ها شود.
- نوع و کیفیت کاغذ: کیفیت و نوع کاغذ مورد استفاده تأثیر زیادی بر قیمت نهایی دارد. کاغذهای خاص مانند کاغذ گلاسه یا کاغذهای با گرماژ بالا هزینه بیشتری دارند.
- اندازه و ابعاد چاپ: اندازه صفحه یا ابعاد محصول چاپی هم می  تواند بر هزینه اثر بگذارد. چاپ  هایی با ابعاد بزرگتر معمولاً هزینه بیشتری دارند چون نیاز به تنظیمات و مصرف مواد بیشتر دارند.
- رنگ  ها و تعداد رنگ  ها: چاپ افست می  تواند به صورت تک  رنگ، دو رنگ، یا چهار رنگ (CMYK) انجام شود. هرچه تعداد رنگ  های استفاده شده بیشتر باشد، هزینه چاپ نیز افزایش می  یابد.

هزینه چاپ افست

- طراحی و پیش پردازش: هزینه طراحی و پیش پردازش فایل  های چاپی شامل اصلاحات گرافیکی، آماده  سازی تصاویر، و برش  های دقیق می  تواند بر هزینه کلی تأثیر بگذارد.
- نوع و کیفیت چاپ: چاپ با کیفیت بالا یا استفاده از تجهیزات پیشرفته ممکن است هزینه بیشتری نسبت به چاپ  های استاندارد داشته باشد.
- زمان تحویل: در صورتی که نیاز به چاپ سریع (فوری) داشته باشید، ممکن است هزینه بیشتری به دلیل اولویت  دهی به سفارش شما در نظر گرفته شود.
- حجم سفارش: حجم سفارش  های خاص یا کوچک  تر می  تواند هزینه بیشتری نسبت به تیراژهای بالا داشته باشد، چون هزینه  های ثابت در حجم پایین  تر تقسیم می  شود.
- پایان  کار و خدمات اضافی: اگر نیاز به خدماتی مانند صحافی، برش، و بسته  بندی ویژه باشد، این موارد هم می  توانند هزینه نهایی را افزایش دهند.

تاثیرات زیست محیطی چاپ افست چیست؟

- مصرف منابع طبیعی: استفاده زیاد از کاغذ و جوهرهایی که از منابع نفتی تولید می شوند.
- آلودگی هوا: انتشار گازهای گلخانه ای و مواد شیمیایی از حلال ها و جوهرها.
- آلودگی آب: مصرف زیاد آب و احتمال آلودگی منابع آب با پساب های شیمیایی.
- تولید زباله: زباله های صنعتی مانند برش های اضافی کاغذ و مواد شیمیایی مصرفی.
- مصرف انرژی: استفاده زیاد از برق و گاز برای راه اندازی ماشین آلات چاپ.

تاثیرات زیست محیطی چاپ افست

سوالات متداول

1. چاپ افست برای چه نوع محصولات مناسب است؟
چاپ افست مناسب برای محصولات با تیراژ بالا مانند کتاب ها، مجلات، کاتالوگ ها، بروشورها، بسته بندی ها و پوسترها است.
2. چاپ افست چه مزایایی نسبت به چاپ دیجیتال دارد؟
چاپ افست برای تیراژهای بالا ارزان تر است، کیفیت رنگ دقیق تری دارد و مناسب برای چاپ روی کاغذهای مختلف است.
3. چاپ افست چه تفاوتی با چاپ فلکسو دارد؟
چاپ افست برای چاپ روی سطوح صاف مانند کاغذ و مقوا مناسب است، در حالی که چاپ فلکسو برای چاپ بر روی مواد غیرسخت مانند پلاستیک ها و فیلم ها بهتر است.
4. آیا چاپ افست محدودیتی در انتخاب رنگ دارد؟
چاپ افست با استفاده از سیستم رنگی CMYK و Pantone امکان چاپ رنگ های متنوع و دقیق را فراهم می کند و محدودیتی در انتخاب رنگ ندارد.
5. آیا چاپ افست برای چاپ کاتالوگ های کوچک مناسب است؟
برای تیراژ پایین و چاپ کاتالوگ های کوچک، چاپ دیجیتال به صرفه تر است، اما برای تیراژ بالا، چاپ افست می تواند اقتصادی تر باشد.

دسترسی سریع
اطلاعات تماس با ما
تهران ، میدان انقلاب
مشاوره سریع برای چاپ کتاب: 09121142468
تلفن : 02166410514   02166482923
تمامی حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به چاپ و نشر سمن می باشد .
طراحی سایت و سئو وب سایت : ایران طراح
Loading...